در این گفتار مختصر با عنوان رفتار حرفه ای وکیل در مصالحهی طرفین دعوا به بیان مفهوم اخلاق حرفه ای و مبانی قانونی، مذهبی و اخلاقی نقش وکیل در سازش بین اصحاب دعوا و شیوه های امکان مصالحه می پردازیم.نمایندگی اصحاب دعوا توسط اشخاص متخصص در جریان دادرسی، در امر اقامهی دعوا و دفاع از موکل، سابقه ای طولانی دارد و ضرورت داشته که تشکل حرفه ای برای تنظیم روابط دادگستری و اصحاب دعوا با وکلای دادگستری ایجاد شود و این امر با تشکیل کانون وکلای دادگستری محقق شده است. حال، تدوین اخلاق حرفه ای وکلا ضرورتی اساسی است که به نظر می رسد با وجود پاره ای از تلاشها در تدوین آن تاخیر صورت گرفته است.
- واضح است خانمهای وکیل هم باید با ظاهری که متناسب با شأن وکالت است در دادگاه حاضر شوند؛ لاجرم آرایش غلیظ، استفاده از کفشهایی با پاشنه بلند که در موقع حرکت ایجاد صدا میکند، پوشیدن لباسهای تنگ یا کوتاه، مناسب نیست.
- اگر به نحوه پوشش و آرایش خانمهای وکیل در دادگاههای خارجی، در فیلمهای سینمایی، دقت کنیم متوجه تفاوت آنچه در دادگاه میپوشند و چیزی که در مهمانیها در بر میکنند و همچنین تفاوت آرایش در این دو مورد خواهیم شد.
- پوشیدن کت و شلوار با رنگ تیره همراه با پیراهن به رنگ روشن قابل توصیه است. یقه پیراهن باید بسته یا کاملاً جمع باشد.
- حضور وکیل در دادگاه بدون کت یا در حالی که کفشِ صندل پوشیده به هیچ وجه قابل قبول نیست. همینطور پوشیدن پیراهنی به رنگ زننده روشن و با یقه باز. آرایش موی سر و ریش و سبیل وکیل هم نباید غیرمتعارف و زننده باشد.
- احتراز ازکاربرد تکیهکلامهای تکراری نظیر «به طور کلی»، «اتفاقاً» ، «فیالواقع»، «نهایتاً»، «واقعاً» و مانند اینهاست؛ این نحوه اقدام دو اثر منفی دارد:
- یکی اینکه تکرار مکرّر این الفاظ جنبه مضحکی پیدا میکند و توجّه دادگاه به این موضوع باعث انحراف ذهن دادگاه از سلسله استدلال و مطالب اصلی میشود.
- دیگر اینکه کاربرد نابجای این الفاظ و ترکیب آنها با مطلب و استدلال اصلی گاهی باعث میشود مفهوم سخن عوض یا تأثیر آن کم شود.
- وکیل باید از گفتن هر چیزی که ممکن است سوء تعبیر شود اجتناب کند. همچنین در دفاع شفاهی، از شوخی و هزّالی عمدی باید پرهیز شود.
- ممکن است یک گفته طنزآمیز در برخی موارد تأثیری فراوان داشته باشد، امّا این اثرگذاری منوط به آن است که این طنز در کلام به نحوی بیان شود که گویی گوینده نمیداند مطلبش طنزآمیز است و این نحوه بیان هنر بسیار ظریف و پیچیدهای است.
- به طریق اولی مسخره کردن طرف و وکیل او ضمن دفاع شفاهی، مطلقاً قابل قبول نیست. حتی وقتی مرتکب اشتباه فاحشی میشود یا سخنان یاوه میگوید. حتی بروز آثاری از تمسخر در چهره یا رفتار وکیل نیز قابل قبول نیست.
- وکیل باید به یاد داشته باشد که فرآیند ارزیابی او و دفاعی که میکند، پیش از آنکه کلمهای بر زبان بیاورد آغاز میشود، بنابراین باید ظاهری آراسته و مناسب داشته باشد.
- مکث بین صحبت در مواردی جایز است که از یک سو به سخنران فرصت اندیشیدن بدهد و از دیگر سو شنونده را در انتظار شنیدن مطلب بعدی بگذارد، بدون اینکه وقفهای طولانی در بیان موضوع ایجاد شود.
