حق داشتن وکیل در پرونده های حقوقی و کیفری

مهری برجی-وکیل پایه یک دادگستری در کیش

وکیل پایه یک دادگستری در جزیره زیبای کیش


در نظام دادرسی عادلانه، همان‌طور که شاکی باید از حقوق کامل برای پیگیری شکایت و احقاق حق خود برخوردار باشد، متهم هم باید بتواند در برابر شکایت شاکی، به طور کامل از حق خود دفاع کند. در شکایت‌های عمومی هم که مدعی‌العموم یا دادستان، طرف شکایت متهم است، باز هم عدالت ایجاب می‌کند که متهم با برخورداری از حقوق لازم برای دفاع از خود، بتواند پاسخگوی اتهامات وارده باشد، اما آیا متهمی که در مظان اتهام قرار گرفته و گاهی به واسطه این اتهام بازداشت یا توقیف شده است، به تنهایی قادر به دفاع از حقوق خود هست؟ بدون شک یکی از ابزارهای مهم تضمین حقوق متهم در مراحل مختلف دادرسی، به خصوص مراحل مقدماتی دادرسی، حق برخورداری از وکیل است، اما این حق در نظام دادرسی کشور ما پیچیدگی‌ها و شرایط خاصی دارد که در هر مرحله از رسیدگی مقدماتی به دعوا، به صورت جداگانه قابل بررسی است.

در تمامی سیستم های حقوقی و حتی در گذشته های دور در ادیان تاکید شده است که داشتن وکیل حق مردم است و این امر از منظر بین المللی و در اعلامیه حقوق بشر و حتی در میثاق بین المللی سیاسی و مدنی تصریح شده است و در سیستم حقوقی ایران در قانون اساسی در اصل 35 نیز حق داشتن وکیل تصریح شده است. (حق داشتن وکیل)

از نظر آسیب شناسی، جرم شناسان عقیده دارند، هر مجرمی با انگیزه ای دست به جنایت می زند. این گونه افراد، حتی مجرم را بیمار می پندارند و معتقدند بیمار باید درمان شود لذا عنصر ضد اجتماعی و هنجار شکن مجرم، بدون درمان با مجازات حل نمی شود.

بهرحال نزاع هنوز میان جرم شناسان و حقوقدانان هنوز حل و فصل نشده است به عبارت بهتر اعتقادات جرم شناسان در میان حقوقدانان خریدار ندارد و بطورکلی دفاع از متهمین به ارتکاب جرم، برای بسیاری قابل پذیرش نیست.و بدیهی است اکثر مردم تا وقتی خود متهم نشده اند، طرفدار مجازات مجرمین می باشند و این تلقی بین مردم و دفاع حقوقدانان از متهمین همواره محل مناقشه بوده است زیرا مردم معتقدند عدالت باید برقرار شود .

ولی از منظر حقوقدانان و وکلا اولین مطلبی که  برای دفاع از متهم مطرح است شخصی بودن مجازات با تمام عوامل اجتماعی، روانی، ارثی و حتی ژنتیکی و تربیتی و غیره…. مهم است.و مطلب دیگری که سبب اعتقاد وکیل به دفاع از متهم است (یعنی حق داشتن وکیل برای متهم) آگاهی نسبت به مجاری زیر بنایی حقوقی است به مانند اعلامیه حقوق بشر و میثاق بین المللی سیاسی و مدنی میان ملل مختلف و از نظر حقوق داخلی، اصل 35 قانون اساسی حائز اهمیت و تامل است زیرا این اصل که مشعر است :

در همه دادگاه‌ها طرفین دعوی حق دارند برای خود وکیل انتخاب نمایند و اگر توانایی انتخاب وکیل را نداشته باشند باید برای آنها امکانات تعیین وکیل فراهم گردد.بنابراین حق داشتن وکیل یا حق دفاع یکی از حقوق بنیادی انسان هاست و بدیهی است که این حق باید توسط متخصصین در این امور اعمال شود و جان کلام اینکه هیچ قانون پیشرفته و هیچ سیستم قضائی قابل قبولی، کسی را از داشتن وکیل محروم نمی کند .

بهرحال به منظور شفافیت این بحث بد نیست به برخی از انواع دفاع وکیل مدافعان توجه شود..

انواع دفاع وکیل مدافعان:

1 – رد اتهام و نفی کلی آن،

به این معنی که وکیل با ارائه دلایل و مستندات ابراز کند موکل مرتکب این فعل مجرمانه نشده است و این دفاع محتمل است به صورت اعلام عدم امکان ارتکاب عمل ازجانب موکل، و اقوی بودن احتمال ارتکاب آن از سوی فرد یا افراد دیگر و یا حضور متهم در محل دیگر مقارن با زمان ارتکاب جرم باشد.

2 – ممکن است وکیل در دفاع ابراز کند موکلش عمل انتسابی را انجام داده، اما عنوان عمل ارتکابی موضوعی نیست که در کیفرخواست مطرح شده است.

به عنوان مثال :

قتل عمد نبود و شبه عمد یا خطای محض است یا زنا نبوده آنچه نسبت داده شده است زنا نیست رابطه نامشروع است و یا سرقت حد تحقق نیافته است، این نوع سرقت تعزیری است و یا عمل موکل مصداق جرم محاربه نیست بلکه قدرت نمائی با چاقوست و مانند اینها …

3 – احتمال دارد وکیل ثابت کند موکلش هنگام وقوع جرم مجنون بوده یا در سن بلوغ نبوده است و مسئولیت کیفری متوجه وی نیست و….

 

4 –  ممکن است وکیل ثابت کند که عمل ارتکابی دفاع مشروع بوده است و موکلش مشمول معاذیر قانونی است و یا با اکراه یا اجبار دیگری، مرتکب این جرم شده است.

 

5 –  و بالاخره وکیل با قبول اصل اتهام و بدون تمسک به مدافعات گفته شده، موکل خود را در خور تخفیف یا تعلیق مجازات و یا هر دو بداند و به این امور در دادگاه اصرار نماید و موفق به جلب نظر دادگاه شود و در نهایت باید اذعان کرد این نوع دفاعیات از یک متخصص حقوق مجرب، امکان پذیر است و نکته مهم دیگر این است که از نظر روانشناسی فردی که بدون وکیل در دادگاه به این موارد می پردازد دفاعیات وی کمتر در دادگاه جاذبه دارد تا اینکه وکیل مدافع وی با استدلال حقوقی و مستندات قانونی وحتی با بیان و توصیف شخصیت متهم و انگیزه روانی او دفاع نماید.

مقالات حقوقی

بهترین وکیل کیشوکیل در جزیره کیش

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

-- بارگیری کد امنیتی --