به خوبی در کیش متوجه این نکته هستم که وقتی مردم از فن دفاع صحبت میکنند منظورشان دفاع در دادگاه‌هاست و غالباً نقطه اوج دادرسی یعنی همان جلسات دادگاه و مدافعات جزائی را در نظر می آورند. لیکن منظور من از این مقاله آن است که فن دفاع را از دیدگاه بالاترو بازتری مورد بحث قرار دهم. چه به گمانم فن دفاع منحصر به امور قضائی نیست. البته دفاع در دادگاه‌ها حائز اهمیت خاصی است زیرا دادگا ه ها مهمترین موقعیت و محل برای بکار بردن هنردفاع، و نشان دادن مهارت و استعداد وکیل، بشمار می آیند؛
با این همه نباید فراموش کرد که فن دفاع در تمام شئون زندگی روزمره مورد استفاده قرار میگیرد. در پارلمان، در کلیسا و حتی در کوچه و بازار و هرجا که زن و مرد برای شنیدن سخن دیگران اجتماع میکنند و نیز هرجا که سخنران با طرح موضوع و مطلبی سعی دارد سخنانش مرتبت قبول یابند، در واقع هنر دفاع از نظریات خود، وفن اقناع دیگران، را به کار می بندد.
دراین خلاصه نیز از مهمترین عوامل دفاع چه در دادگاه وچه درخارج دادگاه، که همیشه مورد استفاده قرار میگیرد، سخن خواهم گفت. این عامل مهم دفاع همان فن جلب و جذب دیگران، ویا فن اقناع نام دارد. و قبل از ورود در این مبحث این نکته نا گفته نماند که من خود نیز میدانم که غالب مردم قانون را امری پیچیده و مبهم واسرارآمیز میپندارند ونیز به خوبی واقفم که مردم علیه وکلاء یک نوع سابقه ذهنی غلط و زعم باطل دارند وبی جهت قبل از بررسی احوال آنان قضاوت باطلی نسبت به وکلاء روا میدارند و با آنکه بدانم بیرون کشیدن این نظریه غلط از مغز مردم امکان پذیر نیست مع هذا بر خود واجب میشمارم که تا سر حد امکان کوشش خود را در این راه به عمل آورم، شاید سوء ظن مردم برطرف گردد.
وظیفه وکیل روشن کردن یک طرف قضیه، یعنی مشخص کردن حقوق و دلائل موکل خود و حفظ منافع اوست؛ و با تمام مهارت و قوت و استعداد و اطلاعی که در عهده دارد، باید در انجام این وظیفه، که از طرف قانون و کانون وکلاء و نیز ازطرف موکل به او محول گردیده، کوشش نماید. این کوشش باید به حدی جدی و روشن و ماهرانه انجام شود که قاضی و ژوری بتوانند از دفاع و توضیحات او تمام وضع قضائی موکلش را درک، و از تمام دلائل قضائی و حقوق موکل او آگاه گردند تا برای قاضی و ژوری مقایسه وضع حقوقی شخص موکلش با وضع حقوقی طرف دیگر امکان پذیر گردد و پس از تحقیقات و بررسی ها وسبک و سنگین کردن کلیه جوانب امر (درصورتیکه ذکر شده باشند)، حقیقت قضیه را از دعوای دوطرفه بدست آورند؛ و با اتخاذ تصمیم حکم خود را صادر کنند.
مهری برجی
وکیل دادگستری
جزیره زیبای کیش
